XÉC MĂNG MÁY NÉN KHÍ
Trong quá trình làm việc, Công ty Bảo Tín của chúng tôi thường gặp rất nhiều câu hỏi về Xéc măng máy nén khí – một trong những thiết bị quan trọng hỗ trợ cho máy nén khí. Để giải đáp các thắc mắc về xéc măng, Công ty Bảo Tín xin chia sẻ bài viết ngắn dưới đây nhằm giải đáp các thắc mắc từ phía quý khách hàng.
1. Giới thiệu chung về xéc măng máy nén khí
- Xéc măng máy nén khí là gì? Xéc măng là những vòng tròn hở bằng kim loại, thường được làm bằng chất liệu gang xám (gang Pecslit) hoặc gang hợp kim (niken, vonfram, titan,..) hay hạt thép mịn và được lắp trong quả Piston.
+ Để xéc măng đỡ bị mài mòn người ta thường mạ một lớp crom xốp có chiều dày 0,1-0,2mm lên trên bề mặt làm việc của xéc măng và mạ thêm một lớp thiếc mỏng dày 0,005-0,01mm để nâng cao tính chống mòn.
- Xéc măng nằm ở đâu? Xéc-măng nằm ở trong các rãnh ở trên piston. Nó được dùng cho máy nén khí piston.
2. Chức năng của xéc măng
+ Làm kín buồng đốt không cho khí thể lọt xuống cacte để không làm ảnh hưởng đến công suất và dầu bôi trơn.
+ Ngăn không cho khí cháy từ trên buồng đốt lọt xuống đáy dầu của phần máy bên dưới.
+ Xéc măng làm nhiệm vụ ngăn cách giữa 2 phần không gian trong xylanh là phía trên buồng đốt và phía dưới buồng đốt.
+ Xéc măng truyền phần lớn nhiệt lượng từ đầu piston sang thành xylanh để làm mát động cơ.
3. Điều kiện làm việc của xéc măng là gì?
Xéc măng có thể làm việc trong những điều kiện sau:
- Nhiệt độ cao
- Áp suất va đập lớn
- Ma sát mài mòn nhiều
- Chịu được sự ăn mòn hóa học của khí cháy và dầu nhờn.
- Xéc măng thường làm việc trong điều kiện môi trường bôi trơn kém, vì piston chuyển động tịnh tiến nên khó giữ màng dầu bôi trơn hơn chuyển động quay như trục khuỷu, chịu nhiệt độ cao, nên trong quá trình làm việc, xéc măng dễ bị mài mòn, và tính đàn hồi giảm dần.
4. Yêu cầu của xéc măng
Xéc măng làm việc trong môi trường khắc nghiệt. Do đó, một xéc măng chất lượng tốt cần đảm bảo những yêu cầu như sau:
- Vật liệu làm xéc măng phải có hệ số ma sát và hệ số giãn nở nhỏ.
- Xéc măng phải có độ cứng cao để có thể chịu được sự mài mòn và ma sát trong máy.
- Xéc măng phải có độ bền cao, tính giãn nở tốt và ổn định để có thể chịu được ở điều kiện nhiệt độ cao.
5. Phân loại xéc măng
Xéc măng có 2 loại chính: Xéc măng hơi và xéc măng dầu
a. Xéc măng hơi
- Xéc măng hơi là vòng nằm trên cùng từ trên đỉnh đầu piston đếm xuống, tiếp xúc trực tiếp với khí cháy (hỗn hợp xăng gió).
- Công dụng chính là:
+ Bao kín buồng đốt, làm nhiệm vụ ngăn cách giữa 2 phần không gian trong xylanh là phía trên buồng đốt và phía dưới buồng đốt.
+ Tạo độ kín cho khí nén (được tạo ra từ piston và đầu quylat) trong buồng đốt, duy trì áp suất nén trong buồng đốt, ngăn không cho khí cháy từ trên buồng đốt lọt xuống đáy dầu của phần máy bên dưới.
+ Kềm giữ piston trong xylanh.
+ Truyền nhiệt từ piston qua thành xylanh, xéc-măng truyền phần lớn nhiệt lượng từ đầu piston sang thành xylanh, rồi ra nước làm mát hoặc gió để làm mát động cơ.
b. Xéc măng dầu
- Là vòng nằm cuối cùng, bên dưới 2 vòng xéc-măng hơi. Được tạo thành từ 2 vòng thép mỏng bên ngoài kẹp 1 vòng đàn hồi hướng tâm ở giữa.
- Khi piston đi lên, thì nhớt từ dưới cacte sẽ theo dên, tay dên quay, bắn tung tóe lên thành xylanh, để giúp bôi trơn xylanh, piston và xéc-măng, làm giảm ma sát piston. Lúc này thành xylanh đầy nhớt khi đó trên thành xylanh sẽ đọng 1 lớp váng nhớt. Xéc măng dầu có nhiệm vụ chính là gạt lớp nhớt bôi trơn còn đọng lại trên thành xylanh này đi, và thải trở lại buồng máy bên dưới.
6. Sự chuyển động của xéc măng
Khi động cơ hoạt động, xéc măng sẽ di chuyển theo và cọ xát trong rãnh xéc măng và thành xylanh, làm cho đường kính xylanh bị rộng ra, bề dày xylanh bị mòn đi, mỏng lại.
- Trong kỳ hút, xéc măng di chuyển lên trên, nằm sát vào cạnh trên của rãnh xéc-măng.
- Trong kỳ xả và kỳ nén, xéc măng di chuyển xuống dưới, nằm sát vào cạnh dưới của rãnh xéc măng.
- Ở kỳ nổ, áp suất khí nén sẽ đẩy xéc măng đi sát xuống cạnh dưới của rãnh xéc măng. Sau đó, khí nén sẽ đi vào khoảng không gian trống ở trên xéc măng, rồi đi ra sau lưng xéc măng, đẩy mạnh xéc măng ép sát vào thành xylanh, và lúc này xéc măng bung mạnh ra tối đa để làm tăng độ kín cho buồng đốt.
- Khi xéc măng ở giữa rãnh, động cơ hoạt động ở tốc độ cao thì xéc măng sẽ lắc qua lắc lại và di chuyển tự do trong rãnh xéc măng.
- Khi hoạt động, piston đi lên đi xuống liên tục làm cho xéc măng luôn tiếp xúc vào cạnh trên và cạnh dưới của rãnh xéc măng
Lưu ý: - Mũi tên màu xanh biểu thị hướng lực ép của xéc măng lên thành xylanh và rãnh xéc măng trong piston.
- Đối với động cơ hoạt động tốc độ cao, xéc măng thường được chế tạo có lực bung lớn và bản xéc măng nhỏ để hạn chế dao động.
7. Các dạng hư hỏng của xéc măng
Khi hoạt động lâu ngày xéc măng không tránh khỏi những hư hỏng sau: Cháy, rỗ, bị bó kẹp trong rãy xéc măng, bị mài mòn bởi ma sát và các chất hóa học
a. Xéc măng bị hở bạc
- Hở bạc ở xéc măng hay còn gọi là hiện tượng xéc măng không còn kín khít với thành xylanh nữa, tạo nên sự hao hụt khí nén cháy xuống từ buồng đốt xuống buồng máy bên dưới, làm giảm sức nén động cơ, và ngược lại, làm cho dầu bên dưới buồng máy bắn phọt lên trên buồng đốt, không được xéc măng giữ lại nữa.
- Các nguyên nhân gây hở bạc:
+ Do xéc măng chịu sức ép của khí nén, chịu sự ma sát với thành xylanh, độ bôi trơn của nhớt kém và nhiệt độ cực cao nên gây mài mòn xécvmăng.
+ Do con người tác động vào trong quá trình vận chuyển xéc măng.
b. Xéc măng bị khói trắng
- Khói trắng ở xéc măng do hở bạc sinh ra là do lượng nhớt bôi trơn từ buồng máy bắn phọt lên thành xylanh và một phần chui vào trong buồng đốt (qua khe hở xéc măng và xylanh), bị đốt chung với hỗn hợp khí cháy là xăng gió, nên gây ra khói trắng.
8. Cách kiểm tra xéc măng bị hỏng
Xéc măng có 2 điểm cần kiểm tra đó là: Khe hở của miệng xéc măng và khe hở của xéc măng.
* Kiểm tra khe hở miệng xéc-măng gồm các bước:
- B1: Tháo xéc măng ra khỏi piston, chùi sạch xéc măng, xylanh và piston.
- B2: Đặt xéc măng vào trong lòng xylanh.
- B3: Dùng đầu piston đẩy nhẹ xéc măng xuống 1/2 khoảng chạy của piston.
- B4: Lấy thước lá chuyên dùng đo khoảng hở giữa 2 miệng xéc măng, khe hở này vào khoảng 0.15 mm. Nếu ít hơn thì ta dùng giấy nhám hoặc giũa mịn để chà lại 2 đầu miệng xéc măng. Nếu lớn hơn thì phải thay xéc măng mới.
* Kiểm tra độ hở giữa xéc măng và rãnh xéc măng gồm các bước:
- B1: Tháo xéc măng ra khỏi piston và chùi sạch sẽ.
- B2: Lấy phần lưng xéc măng cần kiểm tra để vào rãnh tương ứng.
- B3: Xoay vòng xéc măng chạy xung quanh rãnh xéc-măng và quan sát mọi vị trí xéc măng đều lọt dưới rãnh và thấp hơn khoảng 0.25 mm.Sau đó, nhét thước lá vào giữa mặt trên hoặc mặt dưới của xéc-măng và bề mặt rãnh xéc măng tương ứng, khe hở này theo tiêu chuẩn từ 0.01 mm - 0.045 mm.
+ Nếu khe hở quá ít, xéc măng sẽ bị kẹt dính trong rãnh.
+ Nếu khe hở quá lớn thì máy sẽ bị lên nhớt.
Lưu ý: Nếu piston cũ muốn dùng lại ta phải dùng một xéc măng gãy để nạo rãnh cho sạch muội than trong rãnh trước khi kiểm tra.
9. Cách tháo lắp xéc măng
Bước 1: Tháo bạc cũ ra khỏi piston
Bước 2: Làm sạch các rãnh bạc
Mỗi piston có 3 bạc gồm: bạc lửa, bạc ép và bạc dầu, để các xéc măng mới có thể làm việc tốt, bạn cần làm sạch các vòng bạc trước khi lắp các vòng bạc mới vào trong piston.
Bước 3: Tra dầu
Trước khi lắp bạc mới vào các rãnh, bạn cần tra dầu cho piston, đặc biệt là các rãnh một chút dầu, để tạo độ trơn cho bộ phận này, giúp chúng có thể dễ dàng lắp các vòng bạc vào trong rãnh.
Bước 4: Lắp bạc mới vào rãnh
– Xéc măng được chế tạo cùng cỡ cho từng loại piston nên trên xéc măng thường có ghi cỡ giống như piston. Lúc ráp vào nhớ để mặt có chữ hướng lên đầu piston.
Bước 5: Định vị các rãnh
Lưu ý: * Xéc măng được chế tạo cùng cỡ cho từng loại piston nên trên xéc măng thường có ghi cỡ giống như piston. Không được lắp lẫn lộn vị trí 2 xéc măng hơi trên và dưới.
+ Lúc lắp ráp vào cần để mặt có chữ hướng lên đầu piston.
* Nguyên tắc lắp ráp xéc măng: Lắp theo vị trí góc lệch của các khe miệng xéc măng với nhau và góc lệch đối với trục của chốt piston:
- Với khe miệng xéc măng:
+ 2 khe của 2 xéc-măng hơi kề nhau lệch nhau 180 độ
+ 2 khe của xéc-măng dầu kề nhau lệch nhau 180 độ (trong trường hợp động cơ có 2 xéc măng dầu)
+ 2 khe của xéc măng hơi và xéc-măng dầu kề nhau lệch nhau 90 độ.
+ Như vậy vị trí của 4 khe của 4 xéc-măng (2 xéc-măng hơi, 2 xéc-măng dầu) xét trên 1 đường tròn đã được chia đều 4 góc, và lệch 90 độ đều nhau.
- Đối với khe trục chốt piston:
+ Khe xéc-măng hơi trên cùng lệch với trục chốt piston 1 góc 45 độ.
+ Khe xéc-măng hơi thứ 2 lệch với khe xéc-măng trên cùng 180 độ, nên cũng lệch so với trục chốt piston 1 góc 45 độ.
+ Tương tự 2 xéc-măng dầu cũng lệch với xéc-măng hơi 1 góc 45 độ, nên cũng lệch so với trục chốt piston 1 góc 45 độ.
* Tác dụng: Tăng cường khả năng làm kín của xéc măng và để tránh cho nhớt lọt lên buồng đốt và để làm tăng độ nén hơi.
10. Cách lựa chọn xéc măng mới
- Việc lựa chọn xéc măng mới cần phải phụ thuộc vào xilanh và chế độ gia công tại thành xilanh
- Nếu thành xilanh mòn không đáng kể thì chỉ cần lựa chọn xéc măng có độ mòn, độ lệch, độ côn phù hợp với xilanh.
- Nếu độ gia công thành xilanh có đường kính lớn thì cần lựa chọn kích cỡ xéc măng phù hợp.
- Nếu độ côn từ 0,1-0,23mm thì xéc măng lựa chọn cần đúng tiêu chuẩn độ côn. Nếu độ côn lớn hơn thì càn phải gia công lại thành xilanh.
Trên đây, là một số thông tin cơ bản về xéc măng. Mọi thông tin khác cần được tư vấn và hướng dẫn, xin vui lòng liên hệ theo địa chỉ của Công ty Bảo Tín. Chúng tôi xin chân thành cảm ơn!
CÔNG TY TNHH THIẾT BỊ CÔNG NGHIỆP BẢO TÍN
Địa chỉ: P.305- Tòa nhà C2 - đường Đỗ Nhuận - P. Xuân Đỉnh - Q. Bắc Từ Liêm - Hà Nội
Điện thoại/zalo: 0983 755 949 Hotline/zalo: 0946 678 168
Email: maynenkhibaotin@gmail.com Website: maynenkhibaotin.com
UY TÍN – CHẤT LƯỢNG – GIÁ CẢ CẠNH TRANH – PHỤC VỤ 24/7
